Adaptogeny to naturalne składniki roślinne i grzybowe, które pomagają organizmowi radzić sobie ze stresem i przywracać równowagę. Te niezwykłe substancje zyskują coraz większą popularność w świecie suplementów diety i kosmetyków naturalnych. W tym artykule przyjrzymy się bliżej czym są adaptogeny, jak działają oraz przedstawimy ranking top 10 najlepszych suplementów z ich zawartością. Dodatkowo, omówimy zastosowanie adaptogenów w pielęgnacji skóry na przykładzie wybranych produktów kosmetycznych.
Czym są adaptogeny i jak działają?
Definicja i pochodzenie adaptogenów
Adaptogeny to naturalne składniki pochodzenia roślinnego i grzybowego, które wykazują wyjątkową zdolność do pomagania organizmowi w radzeniu sobie ze stresem i przywracaniu równowagi. Termin ten został wprowadzony w latach 40. XX wieku przez rosyjskiego naukowca dr. Nikołaja Łazariewa. Adaptogeny były wykorzystywane od wieków w tradycyjnej medycynie różnych kultur, m.in. w Ajurwedzie i Tradycyjnej Medycynie Chińskiej.
Adaptogeny to substancje pozyskiwane głównie z roślin, takich jak ashwagandha, różeniec górski, cytryniec chiński, brahmi czy wąkrotka azjatycka. Ważną grupę stanowią również grzyby adaptogenne, np. reishi, cordyceps, shiitake czy maitake. Każdy z tych składników ma swoją unikalną historię stosowania w medycynie ludowej, a współczesne badania naukowe potwierdzają ich dobroczynny wpływ na organizm.
Wpływ adaptogenów na organizm
Głównym zadaniem adaptogenów jest pomoc w adaptacji organizmu do stresu, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Działają one na poziomie komórkowym, regulując szlaki sygnałowe związane z reakcją na stres. Adaptogeny pomagają w utrzymaniu równowagi ciała i umysłu, znanej jako homeostaza. Wpływają na układ nerwowy, hormonalny i odpornościowy, poprawiając ogólną odporność i wytrzymałość organizmu.
Regularne stosowanie adaptogenów może przynieść wiele korzyści dla zdrowia, takich jak:
- redukcja stresu i napięcia
- poprawa nastroju i samopoczucia
- wzmocnienie odporności
- zwiększenie energii i witalności
- poprawa funkcji poznawczych, koncentracji i pamięci
- wsparcie w stanach przemęczenia i wypalenia
Popularne adaptogeny w suplementach
Na rynku dostępnych jest wiele suplementów diety zawierających adaptogeny. Wśród nich szczególną popularnością cieszą się produkty z ashwagandhą, różeńcem górskim i reishi. Przyjrzyjmy się bliżej tym składnikom i ich właściwościom.
Ashwagandha (Withania somnifera) – indyjski żeń-szeń
Ashwagandha, znana również jako indyjski żeń-szeń, to adaptogen o szerokim spektrum działania. Stosowana jest przede wszystkim w celu redukcji stresu i niepokoju. Badania pokazują, że regularne przyjmowanie ashwagandhy może obniżać poziom kortyzolu, hormonu stresu. Dodatkowo, ashwagandha wspiera funkcje poznawcze, poprawia pamięć i koncentrację, a także działa uspokajająco i ułatwia zasypianie.
Ashwagandha dostępna jest w postaci suplementów diety, najczęściej w formie kapsułek lub proszku. Polecana dawka to 300-500 mg ekstraktu dwa razy dziennie. Warto wybierać produkty standaryzowane na zawartość substancji aktywnych, takich jak witanolidy.
„Ashwagandha to jeden z najsilniejszych adaptogenów, jakie znam. Stosuję ją od lat w swojej praktyce i obserwuję znaczącą poprawę u pacjentów zmagających się z przewlekłym stresem i przemęczeniem. To roślina o ogromnym potencjale terapeutycznym.” – dr Manoj Khandelwal, ekspert medycyny ajurwedyjskiej oraz doradca w sekcji blogowej mz-store.pl
Różeniec górski (Rhodiola rosea) – syberyjski żeń-szeń
Różeniec górski to adaptogen pochodzący z chłodnych rejonów Europy i Azji, stosowany od wieków w tradycyjnej medycynie ludowej. Wykazuje silne właściwości antystresowe i poprawiające nastrój. Pomaga w walce z przemęczeniem, zwiększa wydajność fizyczną i umysłową. Różeniec działa również jako naturalny antyoksydant, chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym.
Suplementy z różeńcem górskim dostępne są w postaci kapsułek, tabletek lub ekstraktów płynnych. Optymalna dawka to 100-400 mg ekstraktu standaryzowanego na 3% rozawin i 1% salidrozydu, przyjmowana rano lub w południe. Różeniec nie powinien być stosowany wieczorem ze względu na potencjalne działanie pobudzające.
Reishi (Ganoderma lucidum) – grzyb długowieczności
Reishi to grzyb adaptogenny ceniony w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej jako „eliksir nieśmiertelności”. Wykazuje silne działanie wspierające układ odpornościowy i chroniące przed infekcjami. Reishi ma również właściwości przeciwzapalne, pomaga w regulacji poziomu cukru we krwi i wspiera zdrowie wątroby. Stosowany jest także w celu poprawy jakości snu, redukcji zmęczenia i ogólnego wzmocnienia organizmu.
Suplementy z reishi dostępne są w postaci kapsułek, ekstraktów lub proszków. Zalecana dawka to 1000-3000 mg dziennie, najlepiej w 2-3 porcjach. Warto wybierać produkty z ekstraktem wodnym lub podwójnie ekstrahowane (wodno-alkoholowe), które zapewniają wysoką biodostępność aktywnych związków.
| Produkt | Dawkowanie | Standaryzacja |
| Ashwagandha | 300-500 mg 2x dziennie | 5% witanolidów |
| Różeniec górski | 100-400 mg dziennie | 3% rozawin, 1% salidrozydu |
| Reishi | 1000-3000 mg dziennie | 10-20% polisacharydów, 4% triterpenoidów |
Suplementy diety z adaptogenami – ranking top 10
Oto zestawienie 10 najlepszych suplementów diety zawierających naturalne adaptogeny. Ranking został opracowany na podstawie jakości składników, stopnia standaryzacji, formy podania oraz opinii konsumentów.
- Ashwagandha KSM-66 (Swanson)
- Różeniec górski 500 mg (Olimp Labs)
- Reishi Extract 400 mg (Swanson)
- Ashwagandha 500 mg (Jarrow Formulas)
- Stress Relief Rhodiola Rosea (Gaia Herbs)
- Cytryniec chiński 500 mg (Apollo Hegemony)
- Brahmi 500 mg (Himalaya Organic)
- Ashwagandha z BioPerine (Aura Herbals)
- Mushroom Complex (Terranova)
- Adaptogen Blend (Pukka)
„Jako osoba prowadząca intensywny tryb życia, pełen stresu i wyzwań, odkryłam moc adaptogenów. Moje ulubione to ashwagandha i różeniec górski. Odkąd włączyłam je do swojej codziennej suplementacji, zauważyłam znaczną poprawę samopoczucia, odporności i radzenia sobie z napięciem. Polecam każdemu, kto szuka naturalnego wsparcia w walce ze stresem.” – Anna, 35 lat.
Adaptogeny w kosmetykach naturalnych
Adaptogeny zyskują coraz większą popularność nie tylko w suplementach diety, ale także w kosmetykach naturalnych. Ich cenne właściwości są wykorzystywane w pielęgnacji skóry, szczególnie skóry wrażliwej, zestresowanej i narażonej na działanie czynników zewnętrznych. Wśród składników roślinnych o właściwościach adaptogennych, często spotykanych w kosmetykach, warto wymienić wąkrotkę azjatycką oraz reishi.
Orientana – Booster Regenerujący z Reishi
Booster Regenerujący z Reishi marki Orientana to silnie skoncentrowane serum do twarzy o działaniu przeciwstarzeniowym. Zawiera ekstrakt z grzyba reishi, który wykazuje właściwości adaptogenne, nawilżające i odżywcze. Booster skutecznie redukuje zmarszczki, poprawia elastyczność i jędrność skóry. Dodatek ekstraktu z fioletowego ryżu zapewnia ochronę antyoksydacyjną. Produkt jest wegański i nie zawiera sztucznych dodatków.
Purito – Centella Tonik z wąkrotką azjatycką
Centella Tonik marki Purito to nawilżający tonik do twarzy z ekstraktem z wąkrotki azjatyckiej (Centella asiatica). Ten adaptogenny składnik działa łagodząco, odświeżająco i nawilżająco na skórę. Przyspiesza regenerację naskórka, wzmacnia barierę hydrolipidową i poprawia koloryt cery. Tonik jest delikatny i odpowiedni do każdego typu skóry, również wrażliwej i skłonnej do podrażnień. Nie zawiera alkoholu, silikonów i sztucznych zapachów.
Przeciwwskazania i interakcje adaptogenów
Adaptogeny są generalnie uważane za bezpieczne i dobrze tolerowane przez większość osób. Jednak, jak w przypadku każdego suplementu diety, mogą wystąpić pewne skutki uboczne lub interakcje z lekami. Dlatego przed rozpoczęciem suplementacji adaptogenami warto skonsultować się z lekarzem, szczególnie jeśli przyjmuje się na stałe jakieś medykamenty, ma się choroby przewlekłe lub jest się w ciąży lub karmi piersią.
Niektóre adaptogeny, jak ashwagandha czy różeniec górski, mogą wchodzić w interakcje z lekami nasennymi, uspokajającymi czy przeciwdepresyjnymi. Reishi może z kolei nasilać działanie leków rozrzedzających krew. Kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny zachować szczególną ostrożność i unikać adaptogenów o słabo przebadanym profilu bezpieczeństwa. W razie wystąpienia niepokojących objawów podczas stosowania adaptogenów, należy przerwać suplementację i skonsultować się z lekarzem.
Podsumowując, naturalne adaptogeny to cenna grupa składników o właściwościach prozdrowotnych. Ich regularne stosowanie może pomóc w radzeniu sobie ze stresem, wzmocnieniu odporności i poprawie samopoczucia. Na rynku dostępnych jest wiele suplementów diety i kosmetyków zawierających adaptogeny takie jak ashwagandha, różeniec górski czy reishi. Wybierając produkt, warto zwrócić uwagę na jakość i standaryzację ekstraktów. Pamiętajmy jednak, że suplementy to tylko uzupełnienie zdrowego stylu życia, a nie jego zamiennik. Równowaga ciała i umysłu to efekt holistycznego podejścia obejmującego zbilansowaną dietę, regularną aktywność fizyczną, dobry sen i umiejętność radzenia sobie ze stresem.
